O Choczewie

Gmina Choczewo położona jest na terenie Pobrzeża Kaszubskiego, w powiecie wejherowskim. Gmina jest jedyną gminą w tym powiecie z bezpośrednim dostępem do morza (17 km linii brzegowej). Do przebywania i wypoczywania właśnie na tym terenie zachęca nieskażone morskie powietrze, z dużą zawartością jodu, czyste plaże w Lubiatowie, Sasinie-Stilo i Słajszewie, a także usytuowane malowniczo wśród lasów i zasobne w ryby (liny, szczupaki, węgorze) jeziora: Choczewskie i Kopalińskie. Zarówno nad morzem, jak i nad jeziorami znajdują się urocze kąpieliska i dobrze wyposażone pola namiotowe wraz z zapleczem gastronomicznym. Kolejnym atutem są lasy - czyste i bogate w runo leśne oraz grzyby. Przy drodze z Sasina do Stilo znajduje się, ustanowiony w 1961 r., rezerwat przyrody Choczewskie Cisy. Przedmiotem ochrony jest tu naturalne stanowisko odnawiającego się cisa w wielogatunkowym lesie mieszanym.

Na wysokiej, zalesionej wydmie, 1000 m od linii brzegowej, usytuowana jest jedna z najpiękniejszych na Kaszubach latarni morskich – Stilo. Wokół latarni rozpościerają się tereny wydmowe, zalesione na obszarze przeszło 300 ha kosodrzewiną, sprowadzoną na teren gminy Choczewo pod koniec XIX w.

Niezaprzeczalne walory turystyczne gminy, jej położenie oraz nieskażone środowisko stały się podstawą do powstania na bazie dotychczasowych gospodarstw rolnych – gospodarstw agroturystycznych, oferujących nie tylko wypoczynek na łonie natury, ale również wyżywienie oparte na własnych produktach. Wśród zamieszkujących tu osób można spotkać wielu pasjonatów – twórców ludowych i profesjonalnych. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w Sasinie, Słajszewie, Ciekocinie, Choczewie, Kierzkowie, Kopalinie, Lubiatowie, Gościęcinie. Oferta agroturystyczna obejmuje też wczasy w siodle.

Gmina ma również ciekawą i bogatą, sięgającą czasów średniowiecza historię, nierozerwalnie związaną z losami Pomorza Gdańskiego i ziemi lęborskiej. Charakterystycznym jest to, że właśnie tutaj znajduje się najwięcej na Pomorzu zabytkowych dworków wraz z zachowanymi kompleksami parkowymi, w których gospodarzami były znane pomorskie rody: Dzięcielskich, Wejherów, Jackowskich, Łętowskich, Krokowskich, Przebendowskich. Niektóre z obiektów, przywrócone do dawnej świetności, otworzyły swoje podwoje dla gości i funkcjonują jako ośrodki wypoczynkowe. W Osiekach, Ciekocinie i Zwartowie znajdują się zabytkowe kościoły. Teren gminy sprzyja różnym formom aktywnego wypoczynku jak: jazda konna, grzybobranie, wędkowanie, myślistwo, turystyka rowerowa i piesza.

Dzieje gminy w przeszłości nierozerwalnie związały się z losami

Pomorza Gdańskiego i Ziemi Lęborskiej.

Osadnictwo rozwinęło się już we wczesnym średniowieczu. Jak wskazują dotychczasowe badania archeologiczne istniały tu grody w Lubiatowie i Osiekach (VII w.) oraz osady otwarte w Kopalinie (V-IX w.) i Lublewku (XII-XIII w.). Ponadto w źródłach pisanych z XIII w. znajduje się wiadomość o osadzie w Osiekach.

W latach 1308-1309 ziemie te dostały się pod panowanie krzyżackie.

Pod względem administracyjnym podporządkowano je komturowi gdańskiemu. Zakon nie zlikwidował istniejącego tu rycerskiego prawa ziemskiego z uwagi na znaczne korzyści materialne. Zasadniczą zmianą wprowadzoną przez Krzyżaków było oczynszowanie wsi rycerskich, do których zaliczano Biebrowo, Kierzkowo, Lublewo, Lublewko, Jackowo, Starbienino, Sasino, Przebendowo, Borkówko, Zwartowo i Zwartówko. Własnością zakonu stały się Żelazna i Słajkowo. Krzyżacy w 1397 r. lokowali na 10 łanach miejscowość Kurowo, gdzie pierwszym sołtysem był Stefan Leslawicz. Wyrazili również zgodę na założenie młyna i karczmy w Ciekocinie.

Pierwszy dokument o Choczewie pochodzi z 26 maja 1384 r. Został wystawiony przez wielkiego mistrza Henryka Dusemer von Arffberg. Na jego mocy darowano dwór Choczewo i Strzeszewo pomorskiemu rycerzowi o imieniu Jaśko. Kolejnym właścicielem był Mateusz Korzowski, a w roku 1558 r. dwór stał się własnością Michała Jackowskiego. W połowie XVIII w. majątek należał do szwedzkiej rodziny Fölkersamb. Jerzy Ernest Fölkersamb był właścicielem Choczewa, Choczewka i Słajkowa. Jego syn Jan Ludwik sprzedał majątek podkomorzemu Filipowi Jerzemu Wejherowi. W 1774 r. dwór kupił podpułkownik Prus Królewskich Jerzy Fryderyk Dzięcielski. Rodzina ta władała majątkiem do 1945 r. Choczewo należało do parafii Osieki. W 1940 r.we wsi zamieszkiwało 599 mieszkańców. Istniała szkoła, kuźnia, karczma, apteka, sklepy, stacja kolejowa. We wsi był lekarz i dentysta.

W XVIII w. znaczną rolę polityczną odgrywały miejscowe rody Krokowskich, Wejherów, Jackowskich, Łętowskich, Przebendowskich. Przedstawiciele Wejherów i Jackowskich już w XVII w. byli posłami do sejmu Rzeczypospolitej. Sytuacja znaczących rodzin stała się trudniejsza w okresie zaborów. Germanizacja przebiegała tu z takim nasileniem jak w Wielkopolsce, na Śląsku i na Mazurach. Wyzwolenie spod niemieckiego panowania przyszło w marcu 1945 r. Od 7 lipca 1945 r. obszar gminy Choczewo znalazł się w obrębie powiatu lęborskiego województwa gdańskiego (obecnego województwa pomorskiego).

źródło / pomorskie.eu